Leerplichtwet
De huidige leerplichtwet stamt uit 1969. In de leerplichtwet zijn de rechten en plichten benoemd van ouders, leerlingen en schooldirecteuren. Ook de handhaver van deze wet is benoemd: de leerplichtambtenaar.
Doel van de leerplichtwet is te waarborgen dat jongeren in Nederland onderwijs volgen en gebruik maken van hun recht op onderwijs. Helaas zijn niet alle jongeren in staat onderwijs te volgen. De leerplichtwet houdt hiermee rekening (zie vrijstelling van de inschrijvingsplicht).
Leerplichtambtenaar
De leerplichtambtenaar zet zich ervoor in dat ouders, jongeren en schooldirecteuren de leerplichtwet naleven. Dat doet de leerplichtambtenaar door voorlichting te geven aan ouders en jongeren over het belang van een goede opleiding, maar ook over de gevolgen van het overtreden van de leerplichtwet (bijvoorbeeld door te spijbelen). Bij problemen over wel/niet naar school gaan, kan de leerplichtambtenaar optreden als partij om samen met school, ouders en jongere (als die ouder is dan twaalf jaar) te zoeken naar een oplossing. De leerplichtambtenaar is dus niet alleen een handhaver, maar heeft ook een maatschappelijke zorgtaak. De leerplichtambtenaar werkt hierin nauw samen met organisaties op het terrein van het welzijn van de jeugd.
Elke Nederlandse gemeente heeft een of meerdere leerplichtambtenaren in dienst om de leerplichtwet te handhaven. Soms werken leerplichtambtenaren van enkele gemeenten samen vanuit een regionaal bureau. Dat is ook zo in de regio Zuid Kennemerland. Daar voert het Leerplein (RBL) voor vier gemeenten de leerplichtwet uit.